ANASAYFA I PROJELER I İLETİŞİM

HELEZON MİLLİ AMORTİSÖR

Helezonik milli(1) amortisör, araçlarda kullanılan yayların salınımını kontrol etmek, yayın esnekliğini koruyarak, dışarıdan gelen veya kullanıldığı araçta oluşan titreşim ve sarsıntıları en aza indirgemek amacıyla tasarlanmış bir üründür. Sistem, amortisörü araca sabitleyen üst bağlantı kulağı(2), helezonik mil(1), milin ortasından geçtiği helezonik iç bilezikli(4,5), sadece bir ve her iki yönde de dönen ve itme kuvvetine de mukavemetli rulman(3,17), rulmana yatak vazifesi gören ve dış bileziği(6) frenleyen burç(8), burcun, içine geçtiği, üzerinde vida dişleri(9), kademe(10) ve araca sabitlenmeyi sağlayan alt bağlantı kulaklı(11) amortisör borusu(12) ve helezonik mili amortisör borusuna tutturan kapaklı somundan(13) oluşmaktadır.

Helezonik milli(1) amortisör, amortisörün, yayın hareket yönüne ters yönde bir direnç göstermesi esasına göre çalışmaktadır. Amortisör, yayın hareket yönünde bir direnç göstermezken, yayın geri çekilme noktasında, yayı frenleyerek geri tepmesini engellemektedir. Bu durum helezonik milin ortasından geçtiği ve bir yöne harekete izin veren helezonik bilezikli(5) rulman(3) ve rulmana yatak vazifesi gören burcun(8) rulmanı sıkıştırması esasına göre olmaktadır. Yayın hareket yönünde itilen helezonik mil(1), rulmanı sadece helezon iç bilezikten(5) bir yöne döndermekte, yayın geri çekilmesi esnasında, rulman iç bilezikten(5) kilitlenerek, helezonik milin itme kuvvetiyle rulmanı bir bütün olarak ters yöne ve dış bilezikle(6) birlikte çevrilmekte fakat rulmana yatak vazifesi gören burç(8), rulmanı aynı zamanda sıkıştırdığından, yayın aynı hızda geri dönmesi engellenmekte, yayda oluşan veya ona etki eden her türlü darbe, sarsıntı ve titreşimler helezonik milli amortisör tarafından absorbe edilmektedir.

Helezonik milli amortisörde, amortisörün geri çekilme tepkisi, yine amortisörün bir parçası olan ve mili amortisör borusuna sabitleyen kapaklı somun(13) ile ayarlanabilmektedir. Kapaklı somunun sıkılmasıyla rulmana yatak vazifesi gören burç(8), rulmanı daha da sıkıştırmakta dolayısıyla amortisörün tepki aralığı bu vidanın gevşetilip sıkıştırılmasıyla ayarlanabilmektedir.

Helezonik milli amortisör, rulmana(3) yatak vazifesi gören aynı zamanda onu frenleyen burçsuz(8) şekliyle de kullanılabilir bir özelliktedir. Farklı olarak bu tür amortisörlerde, rulmanlar(17) sadece bir yöne değil, her iki yöne de ve sadece helezon iç bilezikden(5) dönebilir bir özelliktedir ve rulmanlar(17), burçlu helezonik milli amortisördeki rulmanlar(3) gibi yine her iki yöne de uygulanan itme kuvvetine mukavemet gösterebilmektedir. Bu amortisörlerde, amortisörün sertlik ayarı helezon mil ve milin içinden geçtiği iç bileziğin helezonunun kıvrım sayısıyla doğru orantılı bir durum arz etmektedir. Helezonun kıvrım sayısı arttıkça sertlik artmakta, tersi durumunda amortisör daha da yumuşamaktadır.

Burçsuz helezonik milli amortisörde rulmana(17) kademeli amortisör borusu(12) yatak vazifesi görmektedir ve amortisörün yay hareketlerine tepki aralığı burçlu helezonik milli amortisörden farklı olarak her iki yöne de aynıdır. Yayın baskılanmasında belli oranda yayı yavaşlatan amortisör, yayın geri çekilme noktasında yine aynı sertlikte yayı geri bırakmaktadır.

Şekildeki parçalar numaralandırılmış olup, karşılıkları aşağıda verilmiştir.

1-    Helezonik mil
2-    Üst bağlantı kulağı
3-    Tek yönde dönen rulman
4,5- İç bilezik
6,7- Dış bilezik
8-    Burç,
9-    Boru vida dişleri
10-  Boru kademesi
11-  Alt bağlantı kulağı
12-  Amortisör borusu
13-  Kapaklı somun
14-  Piston
15-  Helisel yay
16-  Gaz
17-  Her iki yöne de dönebilen rulman

Helezonik milli burçlu amortisörün en büyük özelliği, yayın ters yönde hareketinin başlangıçtaki hareketine oranla çok daha yavaş olmasıdır. Mevcut, yağlı, gazlı, yağlı-gazlı amortisörlerde yayın salınımı neredeyse her iki yöne de aynı kalırken, bu durum helezonik milli burçlu amortisörde farklılık göstermekte, yay bir yöne serbest hareket ederken, diğer yönde baskılanmakta, dolayısıyla yaya etki eden kuvvetler çok daha iyi absorbe edilmektedir. Ayrıca köklü bir değişikliğe gidilmeden yayın araba, motosiklet, bisiklet gibi araçlara uyarlanabiliyor olması da sistemin başka bir avantajı olarak görülmektedir.

Mevcut gazlı, yağlı amortisörler istenmeyen bazı olumsuzlukları da beraberinde getirmektedir. Yayın daha ilk ezilme halinde, bu amortisörlerin her iki yöne de gösterdiği direnç nedeniyle, yaya uygulanan kuvvet aynı zamanda amortisöre de etki ettiğinden, yayın, serbest haldeki esnekliği ciddi oranda kırılmakta, yaydan beklenilen verim istenilen düzeyde olmamaktadır. Basınç altında çalışan bu amortisörlerde patlama-sızıntı gibi olumsuzluklar da görülebilmekte, amortisör zamanla yumuşaklığını kaybederek, iklim şartlarından ciddi oranda etkilemekte, sıcakta daha yumuşak, soğukta daha sert bir konuma geçebilmektedir. Oysa hezonik milli amortisörde, amortisör her koşulda benzer bir yumuşaklıkta işleyişini korumakta zamanla bünyesinde bir sertlik veya yumuşama oluşmamaktadır. Ayrıca basınç altında çalışmadığından patlama, sızıntı gibi olumsuzluklara da maruz kalmamakta, mevcut işleyişini her durumda aynı düzeyde muhafaza etmektedir.

Helezonik milli burçlu ve burçsuz amortisör, sönümleyicilik fonksiyonunun yanı sıra değişik versiyonlarıyla yaylanma vazifesini de görebilmektedir(Şekil 2,4). Yine benzer bir düzenekten oluşan ve yaylanma fonksiyonu da olan bu amortisörler, helezonik milin diğer ucuna yerleştirilen bir piston(14) vasıtasıyla hem helisel yayı(15) baskılayarak, hem de helisel yaydan farklı olarak, amortisör borusu içerisine enjekte edilen gazı(16) sıkıştırarak yay ve amortisör vazifesini aynı anda gerçekleştirebilmektedir. Pek tabi ki helezonik milli burçlu ve burçsuz amortisör, helisel yaylı-gazlı, her iki özelliği de bünyesinde barındıran kombine bir şekilde de kullanılabilmektedir.

Di Sanat Atölyesi sanatsal etkinliklerin yanı sıra  endüstriyel tasarım ve ürün geliştirmeye  yönelik faaliyetleriyle de  çalışmalarını sürdürmekte,bir çok patent başvurusu ve yine bu başvurulara ilişkin hazırladığı iş planları ve yenilikçi iş fikirleriyle arayışlarını devam ettirmektedir.Çok daha fazla proje için lütfen arayınız veya mesaj atınız.

İLETİŞİM

05375201947
bilgi@disanat.com
disanat@gmail.com





İsmet
DEMİRHAN

H.Ü
Güzel Sanatlar
Fakültesi

1998

copyright © 2014 disanat.com

,